Eco-score: bonus-malus (BM)
De Eco-score van een voedingsproduct wordt berekend op basis van de levenscyclusanalyse van de productcategorie en het aanvullende bonus-malussysteem. Dat houdt rekening met vijf extra criteria en wijst bijkomende plus- of minpunten toe. Zo kunnen we bij de beoordeling van de ecologische impact toch een onderscheid maken tussen producten binnen dezelfde categorie. We zetten alle indicatoren op een rijtje. Bartel Van Riet staat ook klaar met meer uitleg.
De 5 indicatoren van de bonus-malus
- Productiemethode
- Herkomst
- Milieubeleid
- Verpakking
- Biodiversiteit
Welke impact hebben die dan? En hoe vertaalt dat zich in punten? Hier vind je alvast twee concrete voorbeelden.
Productiemethode
De bonus-malus deelt plus- of minpunten uit op basis van de productiemethode van een voedingsproduct.
Heeft een product een duurzaamheidslabel dat wijst op een duurzame productiemethode? Dat kan 5 tot 20 pluspunten opleveren.
Een label voor producten die voldoen aan de normen van de Europese biowetgeving (15 pluspunten).
Een internationaal label voor duurzame landbouw: enkel van toepassing op voedingsproducten, zoals bananen, koffie, thee, chocolade en palmolie (10 pluspunten).
Een internationaal label voor eerlijke handel met het Zuiden (10 pluspunten).
Aquaculture Stewardship Council, een internationaal label voor duurzame kweekvis (10 pluspunten).
Marine Stewardship Council, een internationaal label voor duurzame vis (10 pluspunten).
Een Frans kwaliteitslabel voor o.a. dierlijke producten (10 pluspunten).
De selectie van deze labels werd gebaseerd op een recente studie van ADEME naar de betrouwbaarheid van duurzaamheidslabels. De punten van verschillende labels worden opgeteld (tot maximaal 20 punten). ASC en MSC vormen daarop een uitzondering: die bonuspunten kunnen niet opgeteld worden.
Herkomst
Transport speelt niet alleen een rol bij de levenscyclusanalyse, het bonusmalus-systeem kent ook punten toe (tot 15 pluspunten, geen minpunten) op basis van de herkomst van elk ingrediënt. De Eco-score houdt daarbij rekening met de gangbare afstanden dat het product moet afleggen en met welk transportmiddel het vervoerd wordt (op de weg, trein en zee). Voedingsproducten worden zelden (0,1 %, EuroStat 2016) met het vliegtuig getransporteerd, dus het luchtverkeer wordt niet in de berekening opgenomen.
De verpakking van een product helpt ons de herkomst van ingrediënten te bepalen en evalueren. Bruikbare informatie is bijvoorbeeld:
- de herkomst vermeld in de ingrediëntenlijst
- een beschermde geografische aanduiding
- een gecontroleerde oorsprongsbenaming
- een specifieke productnaam die een oorsprong garandeert (dat is vaak het geval bij kazen: denk maar aan camembert die steevast uit Frankrijk komt, Griekse feta of Italiaanse Parmezaanse kaas)
Is de oorsprong van een ingrediënt niet gekend, dan wordt daaraan de minst goede score toegekend. Alleen de oorsprong van de grondstoffen speelt een rol wanneer we het aspect ‘herkomst’ evalueren, de productielocatie niet. Bij gebrek aan data, nemen we dit aspect nog niet op in de berekening van de Eco-score. Het is de bedoeling om daarover in de toekomst meer informatie te krijgen van leveranciers, zodat we ook dat in de berekening kunnen opnemen.
Milieubeleid
Ook het milieubeleid van het productieland beïnvloedt de Eco-score. Zo kan een product 5 min- of pluspunten krijgen.
Om die factor te evalueren wordt de Environmental Performance Index gebruikt. Die werd ontwikkeld door de universiteiten Yale en Columbia aan de hand van 32 indicatoren en geeft de houding weer van 180 landen ten opzichte van het milieu. Momenteel krijgt ieder product vijf minpunten wat milieubeleid betreft omdat we de oorsprong van alle ingrediënten nog niet kennen.
Verpakking
De mate van circulariteit van de verpakking van het eindproduct, speelt ook een rol. De berekening van de Eco-score houdt zowel rekening met de materialen waaruit de verpakking is opgebouwd (bv.: recycleerbare grondstoffen) als met de recycleerbaarheid van de verpakking.
Hoe groter de milieu-impact van de verpakking, hoe meer minpunten ze krijgt. Verpakking uit niet-hernieuwbare of niet-recycleerbare grondstoffen kan tot 15 minpunten opleveren.
Producten zonder verpakking krijgen uiteraard geen minpunten. Deze methodologie wordt nog verder verfijnd voor de Belgische markt.
Biodiversiteit
We houden ook rekening met de uitputting van visbestanden en ontbossing. De impact op de biodiversiteit en ecosystemen kan tot 10 minpunten veroorzaken.
